Een kijkoperatie bij knieartrose: is dat zinvol?

In deze column een nieuwe vraag, die me vaak wordt gesteld, namelijk: Heeft een kijkoperatie van de knie nog nut wanneer je last hebt van knieartrose. Het korte antwoord is: nee, helaas niet! Ik zal je in deze column uitleggen waarom niet…

De kijkoperatie

Een andere mooie naam voor kijkoperatie is de kniescopie of knie-arthroscopie. Bij deze operatie maakt de orthopedisch chirurg twee kleine steekgaatjes aan de voorkant van de knie en soms ook een derde steekgaatje boven de knieschijf. Vervolgens gaat de camera via de kleine opening naar binnen en via de andere opening kun je de hulpinstrumenten inbrengen. Hulpinstrumenten die tijdens de operatie gebruikt worden, zijn bijvoorbeeld:

• Een taster. Met een taster kun je de knie aftasten oftewel voelen; het is een glad stuk metaal, die niet dikker is dan drie millimeter en vijftien centimeter lang. Je kunt hiermee langs het bot voelen of het kraakbeen nog dik genoeg is, je kunt de meniscus aanhaken en kijken of er een scheur in zit, of je kunt de kruisband aanhaken en kijken of deze sterk genoeg is.
• Een spoelapparaat kun je ook via de opening inbrengen en vervolgens losse stukken kraakbeen wegzuigen.Door de slijtage zweven kleine losse stukken kraakbeen rond in de knie en deze blijven soms vastzitten tussen het bovenbeen en onderbeen of achter de knieschijf. Dit kan leiden tot de zogenaamde slotklachten, waarbij het voelt alsof de knie plotseling niet meer wil buigen en strekken. Dit doet vaak vreselijk veel pijn en met wat schudden komt de knie weer van het slot, doordat het stukje kraakbeen dan op een andere plek is geschud. Met het spoelapparaat kun je de losse stukken kraakbeen weghalen.
• Ook kun je via de opening een kleine schaar inbrengen om het stukje gescheurde meniscus weg te knippen. Op deze manier blijft alleen het goede stuk meniscus achter. De meniscus is een soort demper of stootkussen tussen het bovenbeen en onderbeen en daarom is het belangrijk om zoveel mogelijk van de meniscus te behouden. Je knipt dus alleen het stukje weg met de scheur in de meniscus. Zo´n stukje gescheurde meniscus kan omklappen en knel komen te zitten tussen het bovenbeen en onderbeen. Dit kan ook het gevoel geven alsof de knie op slot schiet en veel pijn geven. Bij knieartrose zien we vaak dat de meniscus ook slijt en dun wordt.

Waarom geen kijkoperatie?

Wanneer de knie ernstig versleten is, dan helpt een kijkoperatie niet meer. De reden hiervoor is dat als er veel knieartrose is, dan is bijna al het kraakbeen verdwenen in de loop der jaren. Het lichaam heeft dan alle losse stukken kraakbeen vermalen tot kleine stofdeeltjes en er zelf voor gezorgd dat de versleten delen verwijderd zijn uit de knie. Dit is een lang proces dat jaren duurt en uiteindelijk heb je alleen nog een kaal stuk bot zonder een laagje kraakbeen. Het heeft dan geen zin meer om de kijkoperatie uit te voeren, omdat het enige dat je bereikt is de bevestiging dat de knie versleten is. De operatie is dan letterlijk een kijkoperatie geworden, omdat je alleen maar hebt gekeken en verder niets. Dat een knie versleten is, heb je vantevoren al vast kunnen stellen via een röntgenfoto (in veel gevallen). Soms wordt aanvullend een MRI gemaakt en wordt er dan pas gesproken van knieartrose, maar een röntgenfoto is vaak al voldoende om dit te bewijzen.

Veelgehoorde reacties zijn: de kijkoperatie heeft 10 jaar geleden geholpen en ik heb nu precies dezelfde klachten, dus zal het nu ook weer helpen. Helaas is dat niet zo! Ondertussen is de knie namelijk ook 10 jaar ouder geworden en is er meer slijtage ontstaan. Wanneer er toch wordt gekozen voor een tweede kijkoperatie vallen de resultaten vaak tegen. Ongeveer 50 procent van de mensen met knieartrose hebben na de kijkoperatie maar een paar maanden minder last van de knieartrose. 40 procent van de mensen merkt niet veel verandering en bij een heel klein percentage van de mensen kunnen de klachten van de knieartrose zelfs erger worden. We weten nog niet precies wat hiervan de reden is, maar waarschijnlijk worden ook belangrijke beschermende stoffen uit de knie door de kijkoperatie gespoeld. Een kijkoperatie bij knieartrose is dus zeker niet zonder risico!

Uitzonderingen voor kijkoperatie

Is het dan helemaal niet de moeite waard om een kijkoperatie te doen bij knieartrose? Soms wel! Wanneer er sprake is van echte slotklachten namelijk wel, maar dan moet er ook sprake zijn van moeilijk te duiden pijnklachten. De ene keer doet de knie hier pijn, dan weer daar en de knie schiet echt op slot, blokkeert en komt pas later weer van het slot. Dat is een bewijs dat er grote losse stukken kraakbeen door de knie zwerven. Wanneer de pijn altijd op de zelfde plek zit, dan is er geen sprake van slotklachten, maar van echte slijtage: Bot dat over bot schuurt. Dit kan ook aanvoelen als slotklachten: het is net alsof je een porseleinen kopje over een porseleinen schotel schuurt. Dit lijkt heel erg op slotklachten, maar het grote verschil met de losse stukken kraakbeen die door de knie zwerven en bij knieartrose zit de pijn altijd op de zelfde plek. Overleg daarom samen met uw orthopedisch chirurg of het voor jou nog zin heeft om de knieartrose te behandelen met een kijkoperatie of dat je beter kunt kiezen voor een andere oplossing zoals een injectie met cortison, een kniebrace, fysiotherapie of misschien zelfs een knieprothese.

Tot de volgende column!

Dr. Sewnath

Heb jij nog een vraag over knieoperaties, knieprothesen of knieartrose voor Dr. Sewnath?

Laat het ons weten! Misschien beantwoordt hij jouw vraag in zijn volgende column!

Facebook

Twitter

Linkedin

email